• Moortsele, Sectie C, kadastrale percelen Moortsele C316a (deels), C 389b (deels), C316c (deels) en C389c (deels).

• Dit betreffen de onteigeningen en erfdienstbaarheden voor de zwaarste bunker op de linie. Laat het duidelijk zijn dat dit ook een zeer zwaar dossier is om uit te komen aan de bijhorende onteigeningsaktes.
• Voor de bouw van de bunker werd onteigend op onderstaande percelen binnen onderstaande aktes:
  • Gronden behorende tot de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen. Voor alle duidelijkheid, alle gronden behorende tot deze maatschappij werden niet meer aangeduid met een specifiek kadasternummer maar verwezen toen naar een nieuwe nummering gekend bij de Buurtspoorwegen die op zijn beurt wel nog traceerbaar waren naar de oude originele kadastrale percelen. Deze onteigeningen binnen de akte opgemaakt aan de buurtspoorwegen bevatte dan bijkomend nog eens zowel de onteigeningen en erfdienstbaarheden voor de bunker A30 alsook deze voor de bunker A32 langs Hoek Ter Hulst.
    • Voor deze bunker waren er zowel onteigeningen links als rechts van de toenmalige trambrug over de spoorlijn van Gent naar Braine le Comte van toepassing.
      • Enerzijds was er de onteigening oostelijk van de spoorlijn op het origineel kadastrale perceel Moortsele C316a voor 293 vierkante meters en 83 dm². Dit is de enige akte waar ik binnen deze onteigeningen weet van heb die zo gedetailleerd is weergegeven. Grappig is dan eigenlijk nog dat er origineel in de akte stond 83 vierkante "centimeters" maar dat dit in de kantlijn wordt geverifieerd dat het "decimeters" dienden te zijn.
      • Anderzijds was er de onteigening westelijk van de spoorlijn op het origineel kadastrale perceel Moortsele, unieke sectie 389b voor 146 vierkante meters en XX dm² (is niet goed leesbaar). Ook hier is dezelfde correctie zoals hierboven gemeld aangebracht.
    • De onteigeningen gebeurden in het talud van de aanwezige tramlijn aan de kant van het station van Moortsele.
    • Om het perceel westelijk van de spoorlijn te kunnen bereiken zowel tijdens gebruik alsook bij de bouw, diende een strook van 3 meter voor 40 meter doorgetrokken te worden in de richting van de Moortselestraat (verlengde Van Thorenburghlaan). Dit verliep op die manier over de grondinnemingen 31 en 32 wat overeenkwam de kadastrale percelen van de unieke sectie percelen 393a en 388c. Dit sloot daar toen aan bij een doodlopende wegel die heden nog bestaat maar een oprit is geworden voor een ver achteruit gelegen privéwoning.
    • De kostprijs van deze volledige acte die ook de onteigeningen omvatte voor de bunker A32 bedroeg in totaal 1398 BEF en werd verleden op 29 juni 1935.
    • De acte omvatte geen bijkomende clausule voor jaarlijkse intresten.
  • Voor de bouw van de bunker werd nog van een tweede eigenaar een stuk onteigend van 1 are 24 ca groot van het perceel bos, kadastraal gekend als Moortsele, Sectie C, perceel 316c. Dit perceeltje lag in de noordwestelijke hoek van een perceel van 22 are bos, rechts van de spoorlijn Gent - Braine le Comte.
    • Om de bouw van de bunker mogelijk te maken werd op hetzelfde domein voor een periode van 8 maanden vanaf het ogenblik dat de werken officieel zouden starten, een strook voorzien met een breedte van 5 meter en ongeveer 25,60 meter lang tot aan de zuidgrens van ditzelfde perceel. Dit was ook meteen de grens van Moortsele met Scheldewindeke (Oosterzele).
    • Het respectievelijke bos was eigendom van Eerwaarde Heer Joseph Verstraeten, onderpastoor te Melle.
    • Deze akte werd verleden op 26 April 1935 voor de prijs van 575 BEF.
    • De acte omvatte geen bijkomende clausule voor jaarlijkse intresten.
  • Voor de bouw van de bunker werd op hetzelfde perceel nog eens 6 ca bijkomend onteigend in de linker onderhoek van hetzelfde perceel bos, kadastraal gekend als Moortsele, Sectie C, perceel 316c.
    • Deze bijkomende akte werd verleden op 18 Oktober 1935 voor de prijs van 20 BEF.
    • De acte omvatte geen bijkomende clausule voor jaarlijkse intresten.
  • Voor de bouw van de bunker werd nog van een derde eigenaar een stuk onteigend van 83 ca groot van het perceel bos, kadastraal gekend als Moortsele, Unieke Sectie, perceel 389c. Dit perceeltje lag langs de volledige noordkant het het perceel bos van in totaal 30 are 80 ca, links van de spoorlijn Gent - Braine le Comte.
• Dit respectievelijke bos was eigendom van Mr Charles Bekaert, landbouwer te Moortsele.
• De akte werd verleden op 18 April 1935 voor de prijs van 400 BEF.
• De acte omvatte geen bijkomende clausule voor jaarlijkse intresten maar wel de opmerking dat de gracht die heden op die plaats bestond op kosten van de staat diende herlegd te worden op de rand van zijn op dat moment verkleinde perceel. Deze diende namelijk voor de afwatering van zijn perceel en diende op een nieuwe manier behouden te blijven om wateroverlast te vermijden.
• Zuiver voor een tijdelijke erfdienstbaarheid voor de bouw van de bunker werd nog van een vierde eigenaar bij de aktes voor deze bunker betrokken. Het betrof de tijdelijke erfdienstbaarheden over een strook van 5 meter breed en verlopend aansluitend op de erfdienstbaarheden gestopt bij perceel Moortsele C316c over
  • 20 meter over het perceel Moortsele Sectie C perceel 319a, een weiland van in totaal 20 are 50 ca.
  • 18 meter over het perceel Oosterzele (Scheldewindeke) Sectie A perceel 175, een hooiland van in totaal 7 are 10 ca.
  • 38 meter over het perceel Oosterzele (Scheldewindeke) Sectie A perceel 178, eveneens hooiland van in totaal 29 are 10 ca.
• Dit weiland en hooiland was eigendom van Mevr Anna Verhauwen, zonder beroep en gehuwd met Mr Rene De Wannemaecker, gemeentesecretaris te Moortsele en daar beiden wonende.
• De akte werd verleden op 21 Oktober 1935 voor de prijs van 200 BEF.
• De acte omvatte geen bijkomende clausule voor jaarlijkse intresten.
• Zuiver voor een tijdelijke erfdienstbaarheid voor de bouw van de bunker werd nog van een vijfde eigenaar bij de aktes voor deze bunker betrokken. Het betrof de tijdelijke erfdienstbaarheden over een bestaande en bij vorige erfdienstbaarheden stoppende private wegel, kadastraal gekend als Oosterzele (Scheldewindeke) A perceel 179b. Dit was een wegel met een oppervlak van 5 are 10 ca wat bij een breedte van 5 meter toch minimum ongeveer 110 meter lang zal geweest zijn en aansloot op een stuk doodlopende openbare weg langs de spoorlijn die dan op zijn beurt aansloot op de Van Thorenburglaan.
• Deze private wegel was eigendom van Mevr Maria Thienpont en haar echtgenoot Mr Edgard Van Baveghem, beiden woonachtig te Meulebeke.
• De akte werd verleden op 5 Juni 1935 voor de prijs van 1 BEF voor de erfdienstbaarheid en nog eens 150 BEF voor (niet leesbaar). Ik vermoed dat het gericht is aan de landbouwer die de weg standaard gebruikt en hier een erfdienstbaarheid voor bezat en nu mogelijks door de werken hinder zou kunnen ondervinden.
• De acte omvatte geen bijkomende clausule voor jaarlijkse intresten.

• Bij deze eens opnieuw systematisch afgelopen wat van deze bunker officieel nog herkenbaar is aan vroegere terreinen en bijhorende erfdienstbaarheden.
• Van de percelen ooit gedeeltelijk onteigend voor de bouw van de bunker zelf, is dit de huidige situatie:
  • Gronden behorende tot de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen. Met het verdwijnen van de tramlijn alsook bijhorende brug over de spoorlijn Gent - Braine le Comte, werden ook de bijhorende gronden allicht door de tijd opnieuw vrijgegeven en verkocht. Een aantal deelpercelen van toen zijn dan ook verdwenen en niet meer bestaande.
  • De huidige situatie links van de spoorlijn Gent - Braine le Comte is heden als volgt geworden:
    • Het perceel A389a2 heeft op die manier de vroegere percelen van de Unieke Sectie 389b, 393a en 388c opgeslokt. Dit alles is inclusief de toenmalig nog bestaande doodlopende wegel vanaf de Moortselebaan de oprit geworden van een woning die heden zeer ver achteruit op de Moortselebaan is gebouwd maar nog altijd goed herkenbaar is voor deze vroegere wegel (rechtover het huidige Tramplein).
    • Het eerder beperkt mee onteigende Unieke Sectie perceel 389c, bestaat nog altijd als een bos met perceelnummer A389c.
  • De huidige situatie rechts van de spoorlijn is als volgt geëvolueerd:
    • De percelen origineel van de buurtspoorwegen zijn allen opgegaan in perceel C291c2.
    • Het vroegere perceel C316c is opgegaan in het huidige perceel C316h en nog vrij identiek. Hiervan werd ooit een stukje onteigend en vertrok de originele tijdelijke erfdienstbaarheid om de bunker te bereiken voor de bouw ervan.
  • De voor tijdelijke erfdienstbaarheden vermelde percelen zijn allen nog ongeveer terug te vinden als
    • De Sectie C 316c dat C316h werd,
    • De Sectie A 175 dat ondertussen blijkbaar A178 werd
    • De Sectie A 178 dat ondertussen blijkbaar A175 werd (Beide nummers zijn dus op het kadaster ondertussen blijkbaar verwisseld geraakt)
    • De ooit hierop aansluitende bestaande trekweg met apart kadasternummer Sectie A 179b bestaat nog altijd als A179e. De weg krijgt een Openbaar karakter vanaf het kruispuntje waar het Spoorwegwegel wordt en op die manier aansluit bij de Van Thorenburglaan.
• De bunker en bijhorend terrein stonden op basis van de uit in 1961 opgestelde lijst toen al niet meer te koop wat laat vermoeden dat alle gronden wel degelijk ooit officieel allen opnieuw zijn verkocht door de eigenaars van de heden insluitende percelen.

• Vroeger kon je deze bunker in feite enkel bereiken door aan spoorlopen te doen vanaf het station van Moortsele in de richting van Gent. Heden hoef je dit dus zeker niet meer te doen gezien hij heden vrij gemakkelijk te bekijken valt.
• Neem vanaf de Van Thorenburghlaan komende van het dorp van Moortsele, juist voorbij de spoorweg, op uw linker kant de wegel die heden spoorwegwegel noemt.
• U komt op die wijze op een fietspad uit dat de spoorlijn blijft volgen.
• Enkele honderden meters verder kunt op de linker kant een grote gemetste keermuur zien. Dit is de restant en een van de keermuren van de oude trambrug over de spoorlijn.
• Op het ogenblik dat u de resten van de oude tramlijn ziet, kunt u op uw rechter kant de bunker A30 op een 40 tal meter van de omheining zien liggen op een privéterrein.
• De bunker zelf ligt wel volledig op privéterrein en kan alleen bezocht worden mits toestemming van de eigenaar. Respecteer de privacy aub.

• Het is een voorliniebunker tussen Muntekouter en Betsberg tussen A29 (285 m) en A31 (440 m).
• Hij was volledig solitair opgesteld en stond niet in hoek met andere bunkers in de buurt geflankeerd.
• Deze bunker heeft 2 kanonkampers voor C75 veldgeschut die beiden qua vuurrichting Zuid-Zuidwestelijk gericht zijn.
• Dit impliceert dat zij in die richting de volledig voor zich liggende hoek tussen Gavere en Zwalm onder vuur konden nemen. Vergeet niet dat het bereik van dergelijk C75 geschut toch afhankelijk van het type een vuursector had tussen de 9 en 12 kilometer.
• De 2 mitrailleuropstellingen (die men in feite ook als die S2 en S3 gaat bestempelen), namen enerzijds ook in Zuid-Zuidwestelijke richting de spoorlijn van Braine le Comte richting Gent onder vuur
• De tweede mitrailleur in Zuidoostelijke richting nam de velden tussen de Van Thorenburghlaan en de zuidkant van het Gootbos onder vuur.

• De bunker heeft in het totaal 4 kamers in verschillende niveau's.
• De kanonkamer met de koepel bevindt zich op het hoogste niveau.
• De tweede kanonkamer bevindt zich op een iets lager niveau. Dit is het niveauverschil dat men kan zien tussen de beide schietgaten voor 75mm geschut aan de buitenkant.
• Vanuit deze 2e kanonkamer vertrekt een trap naar beneden. Het gangetje waar deze trap uitkomt op het laagste verdiep brengt u op de linker kant bij een soort commandokamertje waar tevens een nooduitgang is voorzien.
• Dit commandokamertje met nooduitgang is aan de achterkant ook verbonden met de eerste kanonkamer, zodat ook vandaar uit in nood de nooduitgang bereikt kon worden.
• De kamer rechtdoor op de trap brengt u bij een mitrailleurkamer voor twee mitrailleurs in twee verschillende vuurrichtingen.
• De toegangsweg naar de tweede kanonkamer was voorzien van een betonnen kadersysteem waarboven zich allicht een asbestgolfplaten dak bevond.

• De benedenverdieping van de bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs. Daarnaast was hij eveneens voorzien om Hotchkiss- of Coltmitrailleurs te kunnen opstellen.
• Op het bovenverdiep was hij uitgerust om in 2 kanonkamers 2 C75 veldkanonnen op te stellen.

Algemene situatieschets ter hoogte van de bouwplaats van de bunker.

Het kruispunt van de tramlijn van Herzele naar Geraarsbergen met de Spoorlijn van Gent naar Braine le Comte

Het originele talud voor de trambrug over de spoorlijn te Moortsele werd aangelegd in 1906. De tramlijn liep van Gent langs Moortsele, Herzele tot in Geraardsbergen. Voor het kruisen van de spoorlijn had de oude stoomtram te Moortsele reeds een zware helling te beklimmen, namelijk deze van de Ginstbronnen. Deze werd dan meteen gevolgd door deze helling omwille van de trambrug over de spoorlijn Gent - Braine le Comte..

• Het boogbrugje was deels opgetrokken in baksteen, deels in gewapend beton.
• Het brugdek bestond uit een dubbel gewapend betonnen plaat, wapeningstaven van 20 mm, gebonden tot net met as op as afstanden van 15 cm.
• Het boogvormige metselwerk van de brug diende gecementeerd te worden.
• Het brugje was bijkomend voorzien van een schotbalkensysteem met 20 inlandse eiken balken van 0.18m x 0.18m x 3.30 m.

Omschrijving van de gecamoufleerde bunker:

• Een ruw stenen uiterlijk, beter gekend als Tirools gebocheld.
• Origineel geverfd in een bleekgroene grondkleur (vert de vessie) waarop daarna okergele, bruine en groene vlekken zijn aangebracht. Er zijn her en der nog restanten van de gele vlekken, en indien u goed kijkt ook wel van de groene vlekken, zichtbaar.
• De bunker zat volledig ingewerkt in het terrein en stond juist voor een talud van de toenmalige tramlijn (heden reeds afgegraven en verdwenen).
• De toegang van de kanonkamers was afgesloten met een traliehek in smeedijzer, openend in 2 richtingen, elk hekgedeelte mat 1.10m x 2.10m (BxH).
• De schietgaten voor het 75mm geschut waren afgesloten met metalen luiken. Elk schietgat had 2 luiken openend in 2 richtingen van elk 0.76m x 1,305m (BxH).
• In elke kanonkamer was daarnaast standaard aanwezig:
  • 3.5 meters etagères met leggers in inlandse eik.
  • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
  • 1 speciaal in de bodem ingewerkt staketsel op een zeer kort spoor om scharnierend het C75 veldkanon zeer snel te kunnen veranderen van vuurrichting
  • In elke kanonkamer waren 2 nissen voorzien voor het stapelen van een hoeveelheid munitie voor dit geschut.
• De koepel kon worden bereikt via een trap met 7 stijgijzers die vertrok op de rechter zijkant van de hoogst gelegen kanonkamer.
• Op die wijze kon men via een valluikje te openen de koepel zelf betreden. Als de koepel in gebruik was, stond men op dit luikje.
• Vanuit de koepel vertrok 6 meter stemdragerbuis diameter 32mm (1 duim buis maar deze is zwaarder in deze bunker) om berichten door te kunnen geven in de richting van de mitrailleurkamer een verdiep lager.
• In de mitraileurkamer was in dit geval voorzien
  • 7 meters etagères met leggers in inlandse eik.
  • Twee inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
  • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
  • 2 chardomes en chardomeplaten voor de standaard opstelling 2 Maximmitrailleurs
• De schietgaten van de mitrailleurkamer waren afgedekt met metalen valluiken van elk 0.96m x 0.54m (BxH).
• De toegang van de commandokamer was van de rest van de bunker afgescheiden door een inlandse eiken deur van 1,00 x 2.00 meter (BxH)
• Tussen commandokamer en de tweede kanonkamer bevond zich een metalen trap in gesmeed ijzer van 3.45 meter.
• In de commandokamer waren voorzien
  • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamer
  • 3.5 meter etagères met leggers in inlandse eik.
• Elke kamer (4) zou in theorie moeten voorzien geweest zijn van een verzinkte haak in het plafond om eventueel in vredestijd een olielamp te kunnen ophangen. Hiervan is echter in geen enkele kamer een spoor van terug te vinden.
• Bij de bouw diende de bestaande beplantingen zoveel mogelijk behouden te blijven.
• De bunker werd zo goed als tegen het talud van de toenmalige tram aangebouwd en werd op die manier zo onopvallend mogelijk in het landschap mee verwerkt.

• De bunker is in theorie volledig vrij maar wel volledig op privéterrein gelegen.
• Het is de grootste bunker op de bunkerlinie en hij is zeker uniek op de linie en voor ons land. Dus zeker een stukje te bewaren en grotendeels vergeten erfgoed.
• Jammer genoeg is hij aan de binnenzijde wel vrij drastisch ontmanteld.
• Doordat het talud werd afgelaagd en die overtollige grond is opengetrokken over onder andere het terrein waar de bunker staat, steekt deze ondertussen veel dieper in het het terrein dan dat dit origineel het geval was. Hij steekt dus heden allicht anderhalve tot 2 meter dieper in het maaiveld aan de voorzijde en rechter zijkant waar de schietgaten zitten.
• Op de wanden zijn hier en daar nog originele camouflagekleuren te zien.
• Heden is de bunker vergaan tot een uitpuilend stapelhok. Hij is ondertussen ook sterk overgroeid met klimop.
• Ook zeer uniek is het nog bestaande brugje dat deel uitmaakte van de permanente erfdienstbaarheden over de Molenbeek aan de overzijde van de spoorlijn Gent - Braine le Comte.

• In de ochtend van 19 mei 1940, werd de bunker bezet door een sectie van de 5e Batterij van de 8e Artillerie. Zij zullen gedurende de gevechten van 20 tot 22 mei 1940 om en bij de 400 granaten afvuren vanuit deze bunker. De objectieven werden hierbij doorgegeven van de infanterie in de frontposities en dit waren kruispunten, verplichte doortrekpunten van troepen, huizen,...
• Deze artillerie-aanvallen hebben ook tegenaanvallen veroorzaakt van vijandige artillerie waarbij toch een aantal zware treffers zijn toegekomen waarbij twee artilleristen licht gekwets geraakten door rondvliegende scherven.
• Mogelijks draagt hij op zijn voorzijde (tegen de bovenzijde) beperkt een aantal plaatsen waar de Tiroolse camouflage heden is verdwenen. Deze is voor de rest nog zeer intact aanwezig.

• Voor de bouw van de bunker werd het bouwterrein van de bunker zelf volledig afgespannen met damplanken tot 4 meter hoog om de bouwwerf volledig uit het zicht te onttrekken. Bij deze bunker staat dit expliciet in het bestek vermeld.
• Dit is ook één van de weinige bunkers waar 100% zeker ooit telefoniekabels hebben binnengezeten. De bunker was via een telefoniekabel van 5 km lang verbonden met andere zendpunt(en). Waar deze laatste zich bevonden is ook nog altijd een mysterie. Wel staat vast dat bij het terugtrekken van TPG werd gevraagd zoveel mogelijk deze zendkabel te proberen recupereren.
• Het terrein waar de bunker staat is wel enorm opgehoogd geweest. Dit kan u gemakkelijk zien aan de originele foto uit 1941 van deze bunker uit het Duitse Denkschrift. De twee schietgaten voor mitrailleur zitten heden juist boven het maaiveld. In de meidagen '40 staken deze zeker 1.5 a 2 meter boven het maaiveld uit.
• De reden waarom de bunker heden zo deels onder de grond verstoken zit, heeft te maken met het feit dat achter de bunker de tramtalud lag die in stijgende weg was om over de spoorlijn Gent - Braine le Comte te geraken.
• Aan de overzijde van de spoorlijn ziet men namelijk nog de steunmuur van de originele trambrug over de spoorlijn. Er was een identieke steunmuur aan de kant van de bunker en een geleidelijk aflopende talud voor de tram richting Oosterzele. Bij het afbreken van de oude tramlijn en de daarbij horende trambrug, werd het talud afgegraven en gelijkmatig verdeeld op de lagere gedeeltes rond de bunker en op die manier vrij kort tegen het toenmalige talud. Hierdoor zijn de onderste mitrailleurschietgaten ter hoogte van het huidige maaiveld komen te liggen, wat zeker origineel niet het geval was.
• De bouw van deze bunker ging ook gepaard met een enorm grondverzet. Zo werd beneden de bestaande tramtalud, een aparte wegel aangelegd, die zelfs deels in talud werd uitgewerkt, om de voorziene artilleriestukken voor de bunker eenvoudig te kunnen aanvoeren naar de bunker, komende van het huidige Tramplein waar het tramstation was in het huidige Café 't Neerhof. Hiervoor werd zelfs een apart brugje voorzien over de Molenbeek. Dit brugje bestaat heden nog en kon allicht zelfs met een soort schotbalkensysteem afgesloten worden om het water van de beek eventueel op te houden. Achter het brugje lag de spoorlijn van Gent richting Braine le Comte. Er waren aparte betonnen sokkels voorzien om metalen U-profielen platen te kunnen leggen over de sporen. Op die manier kon de nodige artillerie over de dubbele spoorlijn richting bunker, vervoerd worden.
• Deze bunker kreeg intern wel een merkwaardige nummering die allicht ook aan de oorsprong ligt van vele mistellingen over het aantal bunkers die origineel op de bunkerlinie werden gebouwd. De bunker kreeg namelijk het nummer A30-S2-S3. In sommige teksten krijgt men het idee dat S2 en S3 gescheiden bunkers zijn, net als de A30 terwijl het uiteindelijk over 1 geheel handelt. Allicht was de A30 in dat geval het onderste gedeelte met de opstelling voor 2 mitrailleurs en de commandokamer. S2 en S3 zouden dan de 2 kanonkazematten geweest zijn.
• Dit ligt dan allicht aan de oorsprong van verschillende foute tellingen van 229 of 230 bunkers op de linie in plaats van het correcte aantal van 228. Daarnaast vindt men in de oudere geschriften die tellingen maken over het aantal bunkers trouwens ook steeds het getal 227 bunkers terug. Dit komt dan allicht uit het feit dat als men alle gebouwde bunkers op de linie van alle bouwprojecten samentelt, men effectief uitkomt op 227. De bunker in het viaduct te Kwatrecht zat hier echter niet mee inbegrepen en werd pas in 1938 in de toenmalig nieuw opgerichte brug bijkomend gebouwd . Dit bracht het uiteindelijke aantal op 228 bunkers.

• Omdat dit een uniek bunkertype is op de linie en het dan ook zeer moeilijk zelf bepaalde gebruikte hoeveelheden voor de bouw ervan in te schatten, werden de hoeveelheden bepaald op basis van het origineel bestek waar de reeds veronderstelde hoeveelheden gebruikt voor de 3 andere kleine bunkers, werden in mindering gebracht. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet deze bunker ongeveer 293.528,43 Bef gekost hebben.
• Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 324.108,43 Bef hebben gelegen.
• Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Foto's van deze bunker

Oudste foto van deze bunker - (1941: Duitse Denkschrift über die Belgische Landesbefestigung

Oude foto's, allicht van tussen 1970 en 1980- Collectie Jacques De Vos